Proste ćwiczenie pozwoli ocenić ryzyko przedwczesnej śmierci. Zajmuje tylko kilka minut

Nie trzeba skomplikowanych badań, analizy z krwi czy skanu całego ciała, aby móc sprawdzić, jakie mamy szanse na długie życie. Wystarczy proste ćwiczenie, które można wykonać w domu w każdej chwili. Badanie w tym kierunku przeprowadzili naukowcy (m.in. kardiolodzy) z Brazylii i Finlandii, a wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie „European Journal of Preventive Cardiology”.

Usiądź i wstań, a dowiesz się wiele

To nie pierwsze tego typu badanie przeprowadzone przez tych badaczy. Kilka lat temu badali zależność między jakością wykonania tego ćwiczenia a śmiertelnością z jakiejkolwiek przyczyny. Teraz sprawdzili jak wyniki testu siadania i wstawania pozwalają przewidzieć ryzyko przedwczesnej śmierci z przyczyny naturalnej i przyczyn sercowo-naczyniowych.

W badaniu wzięło udział 4282 osób w wieku 46–75 lat. Ich zadaniem było siadanie i wstawanie z pozycji siedzącej. Czynność tę oceniano w zależności od tego czy dana osoba potrzebowała podparcia lub miała problemy z zachowaniem równowagi. Zarówno siadanie jak i wstawanie badacze oceniali na maksymalnie 5 punktów. Za każde podparcie, ręką lub kolanem, był odejmowany jeden punkt, punkt straty był też za położenie dłoni na kolanie, pół punktu traciło się za wyraźny brak stabilności w trakcie wykonywania ćwiczenia. „Żadna z tych osób nie wykazywała istotnych ograniczeń fizycznych ani klinicznych, które mogłyby zostać uznane za niewystarczające do przeprowadzenia testów sprawnościowych” – zaznaczyli autorzy badania.

Ostateczny wynik był sumą punktów za każdy element, a więc można było zdobyć od 0 do 10 pkt. Liczba prób siadania/wstawania nie była ograniczona. Jeżeli komuś nie udało się wykonać ćwiczenia idealnie za pierwszym razem, mógł ponowić próbę korzystające ze wskazówek osoby oceniającej wykonanie zadanie aż do uzyskania najlepszego możliwego wyniku dla swoich możliwości.

Wyniki zostały podzielone przez badaczy na pięć kategorii: 0–4 pkt; 4,5–7,5 pkt; 8 pkt; 8,5–9,5 pkt; i 10 pkt.

Jak wyjaśniają autorzy badania, to ćwiczenie pozwalało na ocenę beztlenowej sprawności fizycznej, (na którą składały się siła mięśni, moc, elastyczność i równowaga), która stała się predyktorem ryzyka śmierci.

Długość życia zależy od siadania i wstawania

Obserwacja uczestników po wykonaniu badania trwała średnio 12,3 roku. W tym czasie zmarło z przyczyn naturalnych 665 osób (15,5 proc.). Naukowcy zauważyli wyraźną zależność między ilością punktów a ryzykiem śmierci. W grupie osób, które uzyskały 10 pkt, to ryzyko wyniosło jedynie 3,7 proc. Dla 8,5–9,5 pkt było to 7 proc. dla 8 pkt 11,1 proc., dla 4,5–7,5 pkt 20,4 proc. a dla osób, któ re wykonały ćwiczenia na 0-4 pkt, to ryzyko wynosiło aż 42,1 proc.

„Po uwzględnieniu kilku zmiennych współzależnych, stwierdziliśmy odpowiednio 3,8- i 6-krotnie wyższe ryzyko zgonu z przyczyn odpowiednio naturalnych i sercowo-naczyniowych u osób z wynikiem 0–4 w porównaniu z osobami z wynikiem 10 pkt, czyli osobami zdolnymi do siedzenia i wstawania z podłogi bez podpórki i bez wyraźnej oznaki niestabilności” – zaznaczyli badacze we wnioskach.

Naukowcy napisali także, że „pracownicy systemu ochrony zdrowia oceniający wydolność beztlenową pacjentów za pomocą omawianych ćwiczeń mogą uzyskać istotne korzyści w postaci bardziej zindywidualizowanego programu ćwiczeń oraz klinicznie istotnych informacji prognostycznych dotyczących przeżywalności u zdrowych i chorych osób w średnim i starszym wieku”.

„Kiedy mowa o sprawności fizycznej, najczęściej myśli się o sprawności aerobowej lub krążeniowo-oddechowej. Faktycznie w ostatnich latach wydolność krążeniowo-oddechowa została uznana za ważny predyktor wyników zdrowotnych. Ale sprawność fizyczna jest szerszym pojęciem, obejmuje takie rzeczy jak siła i równowaga. Siła pomaga w codziennym życiu, np. przy noszeniu zakupów, a równowaga chroni przed upadkami” – wyjaśnia dr Claudio Araújo, jeden z autorów badania. „Te umiejętności są bardzo ważne z punktu widzenia długowieczności”– dodaje.

„Nie ma jednak powodu do zmartwień, jeśli nie uda się komuś dobrze wykonać testu siadania i wstawania. Brak idealnego wyniku 10 pewnością nie oznacza, że jesteś skazany na porażkę. Ale może dać wskazówkę, nad którymi obszarami sprawności warto popracować” – podsumowuje naukowiec.